บทที่ ๔ เบญจธรรม (ธรรม ๕)
บทที่ ๔: เบญจธรรม (ธรรม ๕)
เบญจธรรม คือ ธรรม ๕ ประการที่ควรปฏิบัติควบคู่กับเบญจศีล เพื่อให้จิตใจได้รับการพัฒนาไปในทางกุศล
๑. ลักษณะและความสำคัญของธรรม
ธรรม คือ สิ่งที่ทรงไว้ซึ่งความดีงาม, ความจริง, ความถูกต้อง
๒. เบญจกัลยาณธรรม
คือ ธรรม ๕ ประการที่ทำให้มีความงาม (ความดีงามทางกายและจิต) เป็นหลักปฏิบัติคู่กับศีล ๕ ดังนี้:
๓. เบญจธรรมข้อ ๑ เมตตาและกรุณา
คู่กับ ปาณาติปาตาฯ (เว้นจากการฆ่า): มีเมตตา (ปรารถนาให้ผู้อื่นเป็นสุข) และกรุณา (ปรารถนาให้ผู้อื่นพ้นทุกข์)
๔. เบญจธรรมข้อ ๒ สัมมาอาชีวะ
คู่กับ อทินนาทานาฯ (เว้นจากการลักทรัพย์): การหาเลี้ยงชีพชอบธรรม (ไม่เบียดเบียนผู้อื่น)
๕. เบญจธรรมข้อ ๓ กามสังวร
คู่กับ กาเมสุมิจฉาจาราฯ (เว้นจากการผิดในกาม): การสำรวมในกาม (รู้จักควบคุมตนเองและพอใจในคู่ครองของตน)
๖. เบญจธรรมข้อ ๔ สัจจะ
คู่กับ มุสาวาทาฯ (เว้นจากการพูดเท็จ): ความจริง, การพูดจริงทำจริง
๗. เบญจธรรมข้อ ๕ สติสัมปชัญญะ
คู่กับ สุราเมรยมัชชฯ (เว้นจากการประมาท): การมีสติ (ระลึกได้) และสัมปชัญญะ (รู้ตัว) อยู่เสมอ
๘. อานิสงส์ของการรักษาเบญจธรรม
ทำให้ชีวิตมีความสุขความเจริญ, เป็นคนน่าเคารพนับถือ, มีความมั่นคงในชีวิต, และเป็นพื้นฐานของการปฏิบัติธรรมขั้นสูง