หมวด ๕ ถึง ๘: บทที่ ๓ ธรรมหมวด ๗

บทที่ ๓: ธรรมหมวด ๗

๑. อริยทรัพย์ ๗ (ทรัพย์อันประเสริฐ)

ทรัพย์ภายในที่เป็นคุณธรรม ซึ่งประเสริฐกว่าทรัพย์ภายนอก (เงินทอง):

1. สัทธา: ความเชื่อมั่นในสิ่งที่ดีงามและหลักกรรม
2. ศีล: ความประพฤติดีงามทางกาย วาจา
3. หิริ: ความละอายต่อการทำบาป
4. โอตตัปปะ: ความเกรงกลัวต่อผลของบาป
5. พาหุสัจจะ: ความเป็นผู้ได้ศึกษาเล่าเรียนมาก
6. จาคะ: ความเสียสละ การให้ทาน
7. ปัญญา: ความรู้แจ้ง ความเข้าใจในเหตุผลและอริยสัจ

๒. สัปปุริสธรรม ๗ (ธรรมของสัตบุรุษ/คนดี)

คุณธรรม ๗ ประการที่ทำให้เป็นคนดีสมบูรณ์:

1. ธัมมัญญุตา: ความเป็นผู้รู้จักธรรม (รู้หลักการ/เหตุผล)
2. อัตถัญญุตา: ความเป็นผู้รู้จักอรรถ (รู้ความมุ่งหมาย/ผลลัพธ์)
3. อัตตัญญุตา: ความเป็นผู้รู้จักตน (รู้กำลังความสามารถ/ฐานะของตน)
4. มัตตัญญุตา: ความเป็นผู้รู้จักประมาณ (ความพอดี)
5. กาลัญญุตา: ความเป็นผู้รู้จักกาล (รู้เวลาที่เหมาะสม)
6. ปริสัญญุตา: ความเป็นผู้รู้จักบริษัท (รู้จักชุมชน/กลุ่มคน)
7. ปุคคลัญญุตา: ความเป็นผู้รู้จักบุคคล (รู้จักความแตกต่างของบุคคล)